Năm 2016 đánh dấu nhiều sự kiện và thành tựu quan trọng của ĐHQGHN. Đây là năm nhiều đơn vị trong ĐHQGHN kỷ niệm 60 năm truyền thống của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Giá trị tinh thần của Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội luôn được gìn giữ, bảo tồn và phát huy trong suốt hơn nửa thế kỉ qua, tiếp tục được phát huy trong hiện tại và tương lai, để ĐHQGHN là một trung tâm của trí tuệ, của sự sáng tạo, trách nhiệm xã hội và những giá trị nhân văn. Khép lại một năm đã qua, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Kim Sơn đã có những chia sẻ:

Tôi cho rằng, chưa có thời điểm nào ĐHQGHN có được một bối cảnh thuận lợi như hiện nay do bối cảnh quốc tế, do thời đại mang lại; những thuận lợi của vị trí pháp lý đã được khẳng định trong luật pháp Việt Nam; Nhờ thế, thương hiệu ĐHQGHN ngày càng được nâng cao trong nước và quốc tế; những nhân tố tiềm lực bên trong, những nền tảng và kinh nghiệm đã được xác lập; và đặc biệt là thuận lợi do được Đảng, nhà nước quan tâm chỉ đạo, sự quản lý nhà nước, sự giúp đỡ của các Bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương, đặc biệt là sự nỗ lực phấn đấu với tình thần trách nhiệm và quyết tâm cao của tập thể lãnh đạo, của đội ngũ các các nhà khoa học, nhà giáo, cán bộ, học viên, sinh viên. ĐHQGHN đã vượt qua nhiều khó khăn, hoàn thành thắng lợi nhiều nhiệm vụ quan trọng trong năm 2016, đạt những thành tựu có ý nghĩa nền tảng đối với quá trình xây dựng mô hình đại học mới, mô hình đại học tiên tiến – trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao, ngang tầm khu vực, dần đạt trình độ quốc tế, làm nòng cốt trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, giữ vai trò quan trọng trong hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia.

Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Kim Sơn cùng các nhà khoa học Hội thảo Việt Nam học lần thứ V diện kiến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Trụ sở Trung ương Đảng

Cùng với đà chuyển mình của đất nước, ĐHQGHN tiếp tục khẳng định tính hợp lí của một mô hình đại học mới, nhân lên những giá trị mới, từng bước phát huy hiệu quả mô hình quản trị đại học tiên tiến, đạt nhiều thành tựu rất đáng tự hào. Đó là: Mô hình đại học nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực đang ngày càng được hoàn thiện; sự liên thông, liên kết, hợp tác giữa các đơn vị được tăng cường, góp phần xây dựng ĐHQGHN thành một thực thể hữu cơ, thống nhất, gia tăng các giá trị, tạo nên các sản phẩm độc đáo, có sức cạnh tranh cao. Năm vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định thành lập hai viện nghiên cứu thành viên thuộc ĐHQGHN đó là Viện Trần Nhân Tông và Viện Tài nguyên Môi trường. UBND Tp. Hà Nội đã ban hành Quyết định số 1036/QĐ-UBND về việc thành lập Trường THPT Khoa học Giáo dục, thuộc Trường ĐH Giáo dục. Trường Đại học Việt Nhật cũng đã tổ chức lễ khai trường và khai giảng 6 chương trình đào tạo đầu tiên.

Các giá trị và sản phẩm độc đáo, đặc biệt là trong nghiên cứu khoa học ĐHQGHN gặt hái được trong năm vừa qua được đánh giá như thế nào, thưa Giám đốc?

Kế thừa tinh thần của Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội, đó là tinh thần khoa học, tinh thần sáng tạo không ngừng và trách nhiệm xã hội đã thấm nhuần vào từng con người của ĐHQGHN. Đó là kiên trì xây dựng đại học định hướng đại học nghiên cứu, của sự truyền thừa học thuật hướng tới định hình các trường phái khoa học. Đó là tiên phong nghiên cứu giải quyết các vấn đề học thuật mới, nóng và khó, là đào tạo nhân lực chất lượng cao, đào tạo tầng lớp trí thức giỏi, đi đầu trong sáng tạo và phát triển các ngành khoa học cơ bản, các ngành khoa học cơ bản gắn với ứng dụng. Thực tế minh chứng cho thấy các lĩnh vực ĐHQGHN có thế mạnh tiếp tục được phát huy và coi trọng. Một số lĩnh vực khoa học mới, liên ngành được phát triển. Sau một thời gian thiết lập và phát triển văn hóa công bố quốc tế trên các tạp chí thuộc hệ thống ISI/Scorpus, ĐHQGHN đang phấn đấu để có nhiều hơn các công bố có chỉ số ảnh hưởng cao trong các tạp chí thuộc nhóm NSC (Nature, Science và Cell) đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ công cuộc khởi nghiệp. Chỉ tính riêng trong năm 2016, ĐHQGHN công bố 297 bài thuộc hệ thống tạp chí ISI với chỉ số trích dẫn trung bình đạt 3.9, công bố 15 sáng chế giải pháp hữu ích cùng 15 sáng chế khác, xuất bản 45 sách chuyên khảo chất lượng cao với nhiều ngôn ngữ khác nhau, công bố nhiều công trình có tính ứng dụng trong đào tạo đại học và sau đại học. Những con số ấn tượng này là minh chứng cho thấy ĐHQGHN là nơi sản sinh ra nhiều thành tựu khoa học có giá trị và tầm ảnh hưởng không chỉ ở Việt Nam mà trên cả thế giới. Với vai trò, trách nhiệm và vị thế là một đại học nghiên cứu, ĐHQGHN luôn coi trọng nghiên cứu chuyên ngành kết hợp với nghiên cứu liên ngành và đa ngành để tạo ra các sản phẩm khoa học, công nghệ có chất lượng cao, có giá trị thực tiễn gắn liền với tên tuổi, uy tín của những nhà khoa học lớn, những chuyên gia đầu ngành thuộc các lĩnh vực khoa học cơ bản để phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, ĐHQGHN luôn đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học theo định hướng phát huy truyền thống về khoa học và nghiên cứu cơ bản, phát triển các nghiên cứu ứng dụng phục vụ thực tiễn, nâng cao chất lượng đào tạo theo phương châm đào tạo qua nghiên cứu và cho nghiên cứu để đáp ứng các yêu cầu xã hội.

ĐHQGHN luôn coi trọng việc định hướng hoạt động nghiên cứu khoa học gắn với nhu cầu xã hội và gắn với mục tiêu xây dựng quốc gia khởi nghiệp, để có nhiều sản phẩm ứng dụng và chuyển giao vào cuộc sống theo tinh thần “khoa học vị nhân sinh”. Trong thời gian qua, nhiều sản phẩm khởi nghiệp thành công như các chế phẩm từ các loại cây thuốc bản địa đặc trưng của các địa phương vùng Tây Bắc hay các sản phẩm công nghệ sạch sản xuất Biodiesel, Báo cáo thường niên kinh tế,… đã được xã hội đón nhận và đánh giá cao.Một trong những đóng góp thiết thực nhất đối với xã hội mà tôi cho rằng rất đáng tự hào đó là việc ĐHQGHN đã phát huy thế mạnh trong nghiên cứu liên ngành, huy động hiệu quả các nguồn lực, đặc biệt là các nhà khoa học trình độ cao, để tập trung triển khai Chương trình đạt kết quả tốt nhất, đúng với kì vọng của Đảng, Nhà nước và nguyện vọng của đồng bào Tây Bắc.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh, một trong những thước đo thành công của một trường đại học là sinh viên khởi nghiệp, sinh viên thành danh và sinh viên tốt nghiệp có việc làm tốt. Vấn đề này ở ĐHQGHN được quan tâm như thế nào thưa Giám đốc?

ĐHQGHN lấy chất lượng trong đào tạo và nghiên cứu làm tôn chỉ cho sự phát triển, đồng thời coi đó là yếu tố cơ bản tạo dựng uy tín cho mình. Con người của ĐHQGHN được xã hội đánh giá cao, không chỉ trong nước mà thế giới cũng dành nhiều lời khen ngợi. Có thể nói ĐHQGHN có một đội ngũ cựu sinh viên đông đảo bậc nhất trong đó nhiều người đang nắm giữ những cương vị chủ chốt trong các cơ quan Đảng, nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp hàng đầu, đặc biệt có nhiều nhà khoa học tầm cỡ thế giới như GS. Ngô Bảo Châu, GS. Đàm Thanh Sơn,..Đây chính là một nguồn lực và tài sản quí giá của ĐHQGHN. Trong lịch sử phát triển của mình, nhiều cựu sinh viên ĐHQGHN đã và đang giữ những vị trí quan trọng trong hệ thống Đảng, Chính quyền, Đoàn thể chính trị, xã hội như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị – Bí thư Thành uỷ Hà Nội Phạm Quang Nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh,… Việc thành lập CLB Cựu sinh viên ĐHQGHN là để nhân thành tựu của ĐHQGHN và khẳng định sự thành công của một mô hình đào tạo chất lượng cao.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi làm việc với ĐHQGHN

Tôi muốn nhấn mạnh ở đây rằng, quan điểm xuyên suốt trong sự phát triển của ĐHQGHN là không chỉ đào tạo sinh viên biết phát triển bản thân, biết chung sống trong cộng đồng, có thể làm việc tốt nhất theo các chuẩn nghề nghiệp của ASEAN và quốc tế, mà còn có những phẩm chất của người trí thức trong thời đại mới, trách nhiệm, dấn thân, lo toan gánh vác việc lớn của đất nước. Chính bởi vậy, ĐHQGHN luôn xem khởi nghiệp là một phần của tầm nhìn trong phát triển, trong tôn chỉ giáo dục đào tạo của mình, trở thành văn hóa, tấm gương người tốt việc tốt trong đội ngũ giảng viên, sinh viên ĐHQGHN. ĐHQGHN luôn nỗ lực không ngừng để trở thành một phần của hệ sinh thái quốc gia khởi nghiệp, phải là nơi khuyến khích, ươm trồng những tài năng khởi nghiệp, góp phần vào việc xây dựng và hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp theo đúng mong đợi và sự tin tưởng của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trong lần về thăm và làm việc với ĐHQGHN.

ĐHQGHN đã hiện thực hóa điều đó như thế nào thưa Giám đốc?

Một tầm nhìn xa phải song hành với hành động cụ thể. Rất nhiều các hoạt động đã được ĐHQGHN triển khai đồng bộ, hiệu quả với lòng quyết tâm cao và kết quả là có nhiều chương trình đào tạo chất lượng cao đã được kiểm định đạt chuẩn chất lượng của mạng lưới các trường đại học ở Đông Nam Á (AUN). Để có được những kết quả đó, ĐHQGHN đã phân tầng các chương trình đào tạo để có những chính sách đầu tư phù hợp cho từng nhóm chương trình đào tạo. Việc làm này được thực hiện dựa trên các nguyên tắc: phù hợp với đặc thù, thế mạnh, định hướng phát triển của ĐHQGHN và của đơn vị; căn cứ các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo; phù hợp với khả năng đầu tư của ĐHQGHN và các đơn vị đào tạo; phù hợp với nhu cầu của xã hội.

Một trong những hoạt động thể hiện vai trò tiên phong của ĐHQGHN là tiếp tục thực hiện thành công kỳ tuyển sinh đại học chính quy đạt các mục tiêu đề ra: an toàn, chất lượng, nghiêm túc, đúng kế hoạch, đúng quy chế, tạo được sự đồng thuận và hưởng ứng của toàn xã hội; đánh giá đúng năng lực người học; khách quan, chính xác, công bằng, minh bạch, thuận tiện; công bố kết quả nhanh; giảm chi phí, giảm áp lực cho thí sinh, gia đình thí sinh và xã hội cả khâu thi và tuyển… Nhờ vậy, ĐHQGHN đã tuyển được các thí sinh chất lượng. Năm 2016, lần đầu tiên ĐHQGHN triển khai đồng bộ ứng dụng công nghệ thông tin cả công tác thi và tuyển, đảm bảo tính chính xác, minh bạch.

Để tiếp tục phát triển các sản phẩm có tầm vóc và tầm trí tuệ cao hơn nữa, ĐHQGHN đã ban hành quy hoạch các phòng thí nghiệm gắn với các ngành, chuyên ngành đào tạo. Quy hoạch các phòng thí nghiệm nhằm gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và nghiên cứu khoa học. Thúc đẩy hoạt động đào tạo gắn với tư duy khởi nghiệp, từng bước hỗ trợ để hình thành các doanh nghiệp khởi nghiệp trên cơ sở kết nối cung cầu công nghệ giữa ĐHQGHN với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

ĐHQGHN đã từng bước khẳng định uy tín trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài, từng bước tiếp cận chuẩn quốc tế, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế. Cùng với việc chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động dạy và học, định hướng các chương trình đào tạo bám sát nhu cầu xã hội, ĐHQGHN đã mở các mã ngành đào tạo mới phù hợp với xu thế của thời cuộc và hội nhập thế giới. Việc làm này của ĐHQGHN đã nhận được sự đánh giá cao của Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành và toàn xã hội. Trong bối cảnh thế giới đứng trước nhiều bất ổn, thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, phát triển bền vững đã trở thành vấn đề được quan tâm ở phạm vi toàn cầu. Ý thức được điều đó, ĐHQGHN đã thể hiện trách nhiệm của một trung tâm đào tạo chất lượng cao, đi tiên phong trong phát triển nghiên cứu và các chương trình đào tạo mới như: Ứng phó với Biến đổi khí hậu, Khoa học bền vững, An ninh phi truyền thống… Các chương trình này đã thu hút được sự quan tâm của nhiều sinh viên, học viên và nghiên cứu sinh.

Như vậy có thể thấy ĐHQGHN đã thể hiện vai trò tiên phong và trách nhiệm cao với xã hội, vậy còn trên trường quốc tế thì sao, thưa Giám đốc?

Với nỗ lực bền bỉ, không ngừng nghỉ, trong nhiều năm liền, ĐHQGHN luôn ở vị trí dẫn đầu Việt Nam trong các bảng xếp hạng uy tín trên thế giới. Năm 2016 này, ĐHQGHN xếp thứ 139 trong top 150 đại học hàng đầu Châu Á và tiếp tục đứng số 1 tại Việt Nam. Về thứ hạng xếp theo từng tiêu chí, ĐHQGHN vào top 100 – ở vị trí 65 về uy tín học thuật; vị trí thứ 62 về tỷ lệ sinh viên quốc tế trao đổi.

Dưới sự chứng kiến của Tổng thống Ireland Michael Daniel Higgins và Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Kim Sơn và Giám đốc ĐH Cork Michael B. Murphy đã ký kết văn bản thỏa thuận hợp tác

Tự hào hơn cả, ĐHQGHN, với tư cách một trung tâm giáo dục, khoa học và văn hóa lớn của đất nước, đã luôn được Đảng, Nhà nước và Chính phủ giao nhiệm vụ tiếp đón các nguyên thủ, chính khách quốc tế, là điểm đến các nhà khoa học, học giả danh tiếng trên thế giới đến thăm và diễn thuyết với cán bộ và sinh viên. Trong đó, năm 2016, ĐHQGHN vinh dự được đón Tổng thống Cộng hòa Pháp Francois Hollande, Tổng thống Ireland Michael Daniel Higgins, nhiều nhà khoa học đoạt giải Nobel,… Bên cạnh đó, các hoạt động giao lưu văn hóa quốc tế đã đưa ĐHQGHN trở thành điểm đến quan trọng của các nhà khoa học, cán bộ, giảng viên và sinh viên quốc tế.

Điều mà tôi cho rằng rất đáng hãnh diện đó là năm vừa qua ĐHQGHN đã đăng cai tổ chức hoặc đồng tổ chức các hội nghị, hội thảo quốc tế có tiếng vang lớn, thu hút hàng ngàn nhà khoa học danh tiếng trong và ngoài nước tham gia. Tiêu biểu phải kể đến Hội thảo quốc tế về Việt Nam học lần thứ 5. Đây là diễn đàn học thuật của các nhà nghiên cứu Việt Nam trên toàn thế giới, là điểm hội tụ giao lưu và trao đổi thành quả nghiên cứu, trao đổi phương pháp nghiên cứu cùng các vấn đề quan tâm.

Bên cạnh những thuận lợi và những thành tựu đạt được, chắc hẳn những thách thức đặt ra cho ĐHQGHN trong thời gian tới là không hề nhỏ, thưa Giám đốc?

Tôi cho rằng, thách thức lớn nhất đối với ĐHQGHN hiện nay là thách thức phát triển, thách thức vượt lên chính mình và thách thức của hội nhập quốc tế. Những lợi thế cạnh tranh đã từng có trước đây nay hầu như không còn. Những nút thắt về phương diện cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật là một trở lực rất to lớn. Điều đó khiến chúng ta vừa phải tìm mọi cách tháo gỡ nút thắt, vừa khiến ĐHQGHN phải nhìn vào nguồn lực quan trọng nhất là thương hiệu và nhân lực khoa học để cất cánh trong giai đoạn mới. Sự lựa chọn giải pháp cho thời điểm này cũng vì thế phải mang những sắc thái mới và chưa có trong tiền lệ.

Trên nền tảng những thành quả đạt được, ĐHQGHN đặt ra những nhiệm vụ trọng tâm gì trong năm tới, thưa Giám đốc?

Trong năm 2017, cũng như trong thời gian tới, ĐHQGHN tiếp tục kiên trì đường hướng, triết lý và mục tiêu phát triển để cùng nhau kiến tạo ĐHQGHN trở thành môi trường học thuật tiên phong đổi mới sáng tạo và hội nhập, đạt chuẩn quốc tế, trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ ĐHQGHN lần thứ V là tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng. Năm 2017, ĐHQGHN sẽ tập trung vào các nhiệm vụ cụ thể: Tăng cường phân tầng chất lượng các chương trình đào tạo và triển khai hiệu quả mô hình đào tạo chất lượng cao phù hợp với chi phí đào tạo; xây dựng và thí nghiệm triển khai thực hiện quy trình tổ chức đào tạo tiến sĩ theo hướng hội nhập quốc tế; Phát triển các sản phẩm khoa học và công nghệ nhóm trình độ cao xuất bản trên tạp chí ISI trong nhóm Q1, Q2, SNC. Tăng cường năng lực và phát triển sản phẩm khoa học công nghệ gắn với thương mại hóa; Phát triển kết nối cung cầu khoa học công nghệ hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp tại ĐHQGHN; Tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp nhà nước phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc; Trong công tác tổ chức – cán bộ tập trung kiện toàn và phát triển cơ cấu tổ chức, hoạt động các đơn vị mới được thành lập. Bên cạnh đó tiếp tục phát triển các đơn vị mới theo lộ trình và tập trung phát triển đội ngũ theo các ngành, chuyên ngành đào tạo, lĩnh vực nghiên cứu ưu tiên, đặc biệt là trọng dụng, thu hút các nhà khoa học trình độ cao ở trong và ngoài nước; Đẩy mạnh công tác kiểm định các chương trình đào tạo theo chuẩn quốc gia và quốc tế; triển khai xếp hạng theo tiêu chuẩn QS-star cho một số trường đại học thành viên; Ưu tiên đầu tư phát triển cơ cấu tổ chức và hoạt động của Trường Đại học Việt Nhật.

Trong thời khắc năm mới, Giám đốc có nhắn nhủ gì tới các nhà khoa học, giảng viên, cán bộ, sinh viên, học viên của ĐHQGHN?

Năm vừa qua ĐHQGHN đã gặt hái được nhiều thành công được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận. Để có được thành quả đó là nhờ sự nỗ lực không ngừng của tập thể các nhà khoa học, giảng viên, cán bộ, học sinh, sinh viên trong toàn ĐHQGHN. Nhân dịp năm mới, tôi hi vọng tất cả chúng ta tiếp tục phát huy trí tuệ, tình cảm, đoàn kết một lòng, chung tay đưa con tàu ĐHQGHN đến những bến bờ mới. Tôi cũng xin gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, thành công tới toàn thể gia đình các nhà khoa học, giảng viên, cán bộ, học sinh, sinh viên ĐHQGHN.

Xin cảm ơn Giám đốc!

Theo Đức Phường (VNU Media)